FARZANDLIK BURCHINGIZ YODINGIZDAMI?
Ota-ona duosi sehrli kuchga ega. “Oltin olma, duo ol”, deya xalqimiz bejiz aytmaydi. Zero, duoyi fotiha olgan kishi ikki dunyo saodatiga erishishi muqaddas kitoblarimizda ko‘p bor qayd qilingan. Ota-onaning ko‘ngliga qarash, ularning rizoligi yo‘lida ish qilish nechog‘li ahamiyatga ega ekanini har doim ham anglab yetavermaymizda. Shubhasiz, hech bir ota-ona farzandiga yomonlikni ravo ko‘rmaydi. Ammo qilgan xatosi uchun bolasidan qattiq ranjishi mumkin.
Bu og‘riq juda tez unutilib ketsa-da, keyinchalik o‘zimiz qiynalamiz; “mehribonimning dilini ranjitdim”, deya ichdan ezilamiz.
Yaqinda mahalladosh bir do‘stimni uchratib qoldim. Bolalikdan birga o‘sganmiz. Ko‘pdan buyon ko‘rishmagandik. Hol-ahvol so‘rashgach, u birdan nolib qoldi. Aytishicha, qay bir ishga qo‘l urmasin, hech ishi o‘ngidan kelmayotgan, omad doim undan yuz o‘girayotgan emish.
– Birovning haqiga ko‘z olaytirmasam, halol yashasam. Nega bunday tushunolmayapman, – dedi u og‘ir xo‘rsinib.
– Qo‘y, siqilma, yaxshi bo‘lib ketar. Bugun undoq, ertaga bundoq-da. Hammamiz ham shu, – dedim qanday taskin berishni bilmay.
– Shu-shu ancha paytgacha ko‘rishmadik. Bir kuni deng, ko‘chada yana o‘sha do‘stimni uchratib qoldim.
– Ishlar yaxshimi? – dedim qiziqsinib.
– Avvalgidan besh battar! Ishim yurishishi uchun hamma narsa qilib ko‘rdim. Bir otaxondan maslahat so‘ragandim, birovni qattiq ranjitgan bo‘lsang kerak, dedi.
Bu gapdan so‘ng bir voqea yodimga tushdi. Ikki-uch yil muqaddam shu do‘stimning uyiga borgandim. O‘sha kuni u to‘shakka yotib qolgan otasini hojatga olib chiqayotgani ustidan chiqdim. Do‘stim otasini yetaklab boryapti-yu, jahldan yuzi bo‘g‘riqib ketgan, “Ha” deb otaxonni turtkilaydi. Mushtdekkina bo‘lib qolgan qariya esa, xuddi yosh boladek mo‘ltirab, ko‘zlari jiqqa yoshga to‘lgan.
– Nega buncha asabiylashasan? – dedim sekingina.
– Ey ko‘rmaysanmi, har kuni shu ahvol! Bir kunda ikki- uch martalab olib chiqaman. Kasal odam sal nafsini tiysa o‘zigayam yaxshi-ku, yotib qolganiga ancha bo‘ldi. Hammamizni qiynab yubordi, axir! Tinmay suv so‘raydi. Yotib qolgandan keyin jim o‘tirsa-da, boshqalarga og‘irini ortmay!
– Qo‘y, o‘zingni bos, otangning balki so‘nggi kunlaridir, bu. Shunchalik beshavqatmisan, – degandim o‘shanda dilim og‘rib.
U ko‘zlarini katta-katta ochib:
– Bu dunyoda hamma o‘ladi. Hech kim abadiy yashamaydi! Birov oldin, birov keyin.Otam yoshini yashab bo‘lgan, – degandi asabiy o‘shqirib.
Anchagacha shu kunni esdan chiqara olmay qiynalib yurdim, keyinchalik otaxon vafot etganini ham eshitdim. Do‘stim otasining ma’rakasiga atab dabdaba bilan el-yurtga osh berganini uzoq vaqtgacha maqtanib yurdi.
Ko‘z o‘ngimda esa xali hamon mo‘ltirab turgan otaxoning siymosi qotib qolgan edi. Tirikligida qilmaysanmi, shu yaxshiliklarni degandim ichimda.
– Nahot, kimni ranjitganingni eslay olmayapsan? – dedim shu kunlarni yodiga solmoqchi bo‘lib.
– Yo‘q, mabodo, mendan hafa bo‘lgan odam senmasmi? – dedi hazil aralash.
– Yo‘q, sen otangni ranjitganding, do‘stim. U kishi kasallanib yotgan paytlar o‘ksitganing, siltaganing yodimda..
Shundan so‘ng uning boshi xam bo‘ldi.
– Eh, attang, – dedi peshonasiga urib. – Otaginamning duosini endi qaylardan topay? Undan kechirim so‘rash uchun qaylarga izlab boray?
Voyaga yetgan, mehnatga layoqatli farzandlar o‘z ota-onalari haqida g‘amxo‘rlik qilishga majburdirlar.
O‘zbekiston Respublikasi konstitutsiyasi XIV bob, 66-modda.
Ha, bu yorug‘ olamda ota-ona duosidan ulug‘roq kuch, buyukroq martaba yo‘q. Donishmandlarimiz gunohlarning eng kattasi yolg‘ondan guvohlik berish, ota-onani ranjitishdir, deb bejiz aytishmagan. Biroq bugun oramizda ba’zi odamlar borki, ular o‘zining obro‘sini o‘ylab, boyligini ko‘z-ko‘z qilishdan nariga o‘tmaydi.
Hadis-u shariflarda topgan mablag‘ingizning o‘n foizini ota-onaga bering, ana shundan davlatingiz ortadi, gunohlaringiz esa kechiriladi, deyilgan. To‘g‘ri, ota-onamiz bizdan hech narsa ta’ma qilmaydi. Shunchaki ularga yoqqan nimanidir olib borsak yoki ko‘ngillari tusagan joylarga sayohat qildirsak, behad quvonishadi, xolos. Bu quvonch, aslida, bizning eng bebaho boyligimiz, balo-yu qazolardan asrovchi tojimiz. Shunday ekan, tirikchilik tashvishi deb tinmay yelib-yugurayotganimiz mahal ota-onamizdan uzoqlashib ketmaylik. Ularni ertaga emas, aynan bugun, hayotligida e’zozlaylik, duolarini olib, g‘animat damlarning qadriga yetaylik, azizlar.
Ma’mura QOSIMXO‘JAYEVA
