Rak kasalliklarining oldini oluvchi 10 ta mahsulot
- Krestguldoshlar oilasiga mansub barcha turdagi karamlar (brokolli, rangli karam, bosh karam, bryussel karami), salat o‘simligi kuchli antioksidant hosil qiluvchi indol moddasiga boy. Glutatationperoksidaza fermenti organizmdagi ortiqcha estrogenlar faolligini susaytiradi. Chunki, bu gormonlarning ortiqchasi xotin-qizlarda ko‘krak saratoni rivojlanishiga turtki bo‘ladi. Shuningdek, ushbu mahsulotlar tarkibida yana bir rakka qarshi samarali ta’sir etuvchi antioksidant, ya’ni S darmondorisi mavjud. Bu sabzavotlar tarkibidagi foydali mikro va makro elimentlar parchalanib ketmasligi uchun ularni xom holicha yoki bug‘da, shuningdek, dimlab pishirish zarur.
- Dukkakli soya doni ( bu mahsulot loviyadan kichkina va moshdan kattaroq bo‘lib, asosan Koreya, Yaponiya va Xitoy oshxonasida keng qo‘llaniladi) va uning mahsulotlari bo‘lmish tofu, tempex, miso va soya sousi ham inson hayoti uchun xavfli bo‘lgan zararli o‘sma hujayralarini nobud etadi. Shuningdek, uning tarkibida izoflovonlar hamda fitoestrogenlar mavjud. Bu moddalar esa turli saraton xastaliklari xavfining oldini oladi. Yana soya va uning mahsulotlari nurlanish va kimyoterapiyaning organizmga zararli ta’sirini kamaytiradi.
- Sarimsoqpiyoz organizmdagi zararli moddalarni o‘ziga “bog‘lab oladi” va tanadan chiqarib yuboradi. Ayniqsa, kashandalar uchun bu mahsulotni iste’mol qilish juda foydali. Sababi tamaki tarkibida zararli kadmiy moddasi mavjud. O‘ziga xos iforli sarimsoqpiyoz esa uni vujuddan tozalab tashlaydi. Shuningdek, bu piyoz qonda oqqon tanachalari faolligini oshiradi. Ular esa o‘z navbatida rak hujayralarini nobud etadi. Me’da saratoni rakning eng ko‘p tarqalgan turi hisoblanadi. Muntazam ravishda ovqat ratsionida sarimsoqpiyoz va piyozning bo‘lishi esa uning oldini oladi. Oltingugurt moddasi ham sarimsoqpiyoz tarkibida mavjud. Bu modda jigarning turli zararli moddalarni zararsizlantirishga ko‘mak beradi. Piyoz ham sarimsoqpiyoz kabi xususiyatga ega. Ammo uning ta’siri bu mahsulotga nisbatan kamroq. Har ikkala mahsulot tarkibida ham allitsin moddasi mavjud. Bu esa o‘zida oltingugurt moddasini tutadi hamda kuchli zararli moddalarni nobud qilish xususiyatiga ega.
Gulchehra ShIRINOVA
