Оёқларингиз қақшаб оғрияптими?

Кўпчилик оёқлар оғриғидан шикоят қилишади. Оёқлар ҳар доим ҳам чарчоқдан оғрийдими? Оёқларингизнинг оғриган жойини қандай аниқлаш мумкин? Ахир оёқлар терини, тери ости тўқимасини, мушакларни, суякларни, бўғимларни ва томирларни ўз ичига олади…

Агар сиз мунтазам равишда оёқларингизда оғриқни сезсангиз, уни оғриқ қолдирувчи дорилар билан тинчлантирмаслигингиз керак. Оғриқ танамиздаги ҳамма нарса тартибда эмаслиги ва ёрдамга муҳтожлиги ҳақида сигнал беради. Танангизни тингланг ва унга ёрдам беринг.

САБАБЛАРИ

Оёқлардаги оғриқ – тананинг пастки қисми патологиясининг асосий белгисидир. Одатда, оғриқ маълум масофани юриб ўтишдан сўнг пайдо бўлади. Беморнинг оёқларида оғримаётган жой қанча кам бўлса, касаллик даражаси шунчалик кучли ва аниқроқ бўлади. Қандай касалликлар оёқ оғриғи билан боғлиқ бўлиши мумкин?
– Аорта ва периферик артериялар касалликлари.
– Мушак-скелет тизимининг касалликлари (бўғимларнинг шикастланиши, умуртқа поғонаси, оёқ деформацияси).
– Неврологик касалликлар.
– Диабетик полиневропатия.
– Тери ва тери ости тўқималарининг касалликлари.
– Бирламчи суяк ўсмалари ёки метастазлар.
– Юқумли касалликлар (қизилўнгач, остеомиелит, юқумли артрит).

БЕЛГИЛАРИ

Атеросклероз
Атеросклероз – оёқ оғриғининг жуда кенг тарқалган сабабидир. Барча атеросклероз касалликларининг тахминан 90 фоизи эркакларда учрайди. Атеросклероз – бу томирларга нормал қон таъминотини бузадиган касаллик. Уларнинг деворларига холестерин бляшкалари пайдо бўлиши натижасида қон томирлари деворлари қаттиқлашади. Атеросклерознинг асосий аломати – юриш, югуриш, зинадан кўтарилиш пайтида мушак­лардаги тортиладиган оғриқлар. Атеросклерознинг ўзига хос белгиси оёқларнинг совуқлиги, ҳатто иссиқ ҳавода ҳам. Чекувчилар ўз соғлиғига алоҳида эътибор бериши керак. Чунки никотин атеросклероз ривож­ланишини оғирлаштирадиган омиллардан биридир.

Эндартерит

Эндартерит – бу тананинг пастки қисмининг томирларига таъсир қиладиган сурункали яллиғланишли қон томир касаллиги. Томирлар аста-секин торайиб боради, уларда қон таъминоти ёмонлашади. Эндартеритнинг энг оғир босқичи – ўз-ўзидан пайдо бўлган гангрена, қон таъминоти тўхташи натижасида тўқималарнинг тўлиқ некрози. Эндартерит пайтида бемор бир неча қадамдан кейин оёқ ости қисмида карахтликни, юриш пайтида болдир ёки оёқдаги ўткир оғриқни сезади. Тўхтаганда, аломатлар йўқолади, бир мунча вақт ўтгач яна пайдо бўлади.

Варикоз
(қон томирлар варикози)

Қон томир касалликлари орасида томирлар варикози жуда кенг тарқалган. Одатда, аёллар ушбу касалликдан эркакларга (20 фоиз) нисбатан кўпроқ (40 фоиздан ортиқ) азобланади. Тахминан 20 фоиз ҳолларда варикоз томирлари трофик яраларни ривожланишига сабаб бўлади – қон ва лимфа оқими туфайли оёқларда узоқ муддатли даволанмайдиган очиқ яралар пайдо бўлади.

Тромбофлебит

Варикоз томирлари даволанмаган беморларнинг 25 фоизидан кўпроғида варикоз томирларининг тромбофлебитлари ривожланади – томирлар ичида қон қуйқалари пайдо бўлиб, қон томирлари деворлари яллиғланади. Тромбофлебитда оёқ оғриғи, айниқса, болдир мушакларида доимий бўлиши мумкин.

Артроз

Бўғимлар артрози (остеоартроз) тоғайларнинг ва бош­қа бўғим тўқималари эскириши ва шикастланиши натижасида пайдо бўлади. Бўғимларда юриш пайтида ўткир оғриқ пайдо бўлади, беморлар тинч турган пайтда ҳам «бурувчи» оғриқдан шикоят қилади, лекин кўпинча оғриқ узоқ вақт туриш пайтида юз беради. Артрознинг яна бир белгиси бу бўғимнинг «қисирлаши», унинг атрофида қизариш ва шиш пайдо бўлади. Об-ҳавонинг ўзгаришида бўғимларнинг реакцияси – артрозда ҳам кузатилади.

Артрит

Оёқлар артрити шикастланиш, суяк дистрофияси ёки суяк инфекциясидан келиб чиқиши мумкин. Бунинг сабаби жисмоний стресс, гипотермия, метаболик касалликлар бўлиши мумкин. Натижада бўғимларнинг таъминоти ёмонлашади. Артритни (битта бўғимнинг шикастланиши) ёки полиартритдан (бир нечта бўғимларни) ажратиш керак. Артрит кўпинча қарияларга таъсир қилади. Артрит билан яллиғланган бўғим одатда қизариб кетади, шишади, деформацияланади, баъзи ҳолларда унинг ҳаракатчанлиги чекланади.

Остеопороз

Остеопороз – калцийни йўқотиш натижасида суяк зичлигининг пасайиши. Остеопорознинг асосий белгилари томирлар тортишиши ва болдир мушакларидаги кучли оғриқдир. 45 ёшдан ошган аёллар хавф остида, чунки калцийни йўқотиш танадаги эстроген ишлаб чиқаришнинг пасайиши билан боғлиқ бўлиб, у фақат менопауза ёки менопаузадан олдин даврида бошланади. Остеопорозда тос бўйни, билак суяклари ва умуртқаларнинг синиши хавфи кўп марта ошади.

Бел-думғаза остеохондрози

Ушбу касалликда кўпинча 4– ва 5-сонли умуртқалараро дисклар тасирланади – уларга босим ҳар қандай оғирлик кўтарилганда биринчи бўлиб босим кўрсатилади. Ҳаракатлар пайтида кучаядиган ва оёқларга ўтадиган оғриқ – бел-думғаза остеохондрознинг энг характерли аломати.

Қандли диабет, диабетик нейропатия

Қандли диабетда турли хил нейропатиялар – асаб тизимининг ва периферик нервларнинг шикастланиши кузатилади. Беморларда оёқларда оғриқ пайдо бўлади, оғриқ дам олиш пайтида ва кечки пайт кўпайиб, юриш билан камаяди, тизза рефлекслари камаяди ёки бутунлай йўқолади, оғриқ сезгирлиги пасаяди.

Диабетик оёқ

Диабетик оёқ – бу диабетнинг жуда даҳшатли асоратидир, унда оёқларда патологик ўзгаришлар йирингли-некротик жараёнлар ривожланади. Диабетик оёқнинг пайдо бўлишининг баъзи сабаблари – бу ноқулай оёқ кийимлари, ясси оёқлик ва ҳоказолар натижасида бармоқларнинг бўғимларида, оёқларда қадоқлар пайдо бўлади. Айниқса, кечаси оёқларнинг карахтлиги, шиш, ҳолсизлик ва тортишиш пайдо бўлади. Оёқларнинг териси қуруқ, пўстлоқли, қичийдиган бўлади.

Подагра

Подагра кўпинча 40 ёшдан ошган эркакларга таъсир қилади. Россияда 14 миллионга яқин одам подагра касаллигидан азият чекади. Касалликнинг сабаби буйрак­ларнинг бузилишидир. Натижада сийдик кислотаси бўғимларнинг тўқималарида жойлашади. Асосий симп­том – бу бош бармоқдаги ўткир пулсли оғриқ. Бармоқ тегинишда кескин реакцияга киришади, ҳатто енгил тегинишда ҳам, яллиғланиб, шишиб, тери қизариб кетади.

Ясси оёқлар

Ясси оёқлар оёқ шакли ўзгариши – унинг бўйлама ва кўндаланг равоқларининг тушиши билан тавсифланади. Ясси оёқли беморларда оғриқ асосан болдир ва оёқ кафти суягида жойлашиб, кечқурун оғриқ кучаяди, юриш пайтида бемор чарчоқни ва стрессни ҳис қилади. Бундай беморлар учун тор поябзал ва баланд пошнали поябзал тақиқланади, уларга махсус ортопедик поябзал кийиш ва махсус машқларни бажариш тавсия этилади.

Оёқ оғриғи омиллари

– Ясси оёқликка мойиллик.
– Ноқулай поябзал кийиш натижасида қон айланишининг бузилиши.
– Ортиқча вазн.
– Оғир замбуруғли инфекциялар.
– Оёқларда тик туриб ишлаш.
– Камҳаракатлик.
– Доимий равишда оғирлик кўтариб юриш.
– Спиртли ичимликлар ва никотинни суиистеъмол қилиш.
– Ёғли, нотўғри овқатланиш – бу, атеросклероз ривожланиш хавфи.
– Оёқнинг анатомик хусусиятлари (баланд кўтарилиш).
– Пайлар яллиғланиши, фасцит ривожланиши – товонинг ва оёқ камарининг оғриғи.
– Вирусли инфекция.
– Суяк синиши туфайли оёқнинг шишиши.

Ёқуб НАМАТОВ,

шифокор