Sizning yo‘talingiz nimadan dalolat beradi?
Barcha insonlar yo‘taldan aziyat chekishadi, lekin uning sababini bilish uchun shifokorga murojaat etuvchilar soni juda kam. Yo‘tal vaqtinchalik xarakterga ega bo‘lishi mumkin, biroq e’tibor berilmasa, surunkali turiga aylanadi. Hattoki qisqa muddatli yo‘tal ham shifokor yordamida davolanadigan jiddiy muammolardan darak berishi mumkin.
Virusli yo‘tal
Sovuq havoda avj oluvchi virusli yo‘tal muntazam ravishda o‘z belgilarini o‘zgartirib, bir necha haftagacha davom etishi mumkin. Bu belgilarga «ho‘l yo‘tal» yoki «quruq yo‘tal» kiradi. Bunday bo‘lishiga sabab virus sizning nafas yo‘llaringizdagi asab tizimingizga salbiy ta’sir ko‘rsatadi va u yetarlicha uzoq vaqt davomida zaiflashib qoladi.
Surunkali rinit
Rinit yo‘talni keltirib chiqarishi mumkin, jumladan, ketma-ket bir necha hafta davom etsa, u surunkali yo‘talga aylanadi. Bunday bo‘lishiga sabab burun ichidagi shilimshiq moddalar pastga qarab tushadi va qitiqqa o‘xshash his paydo qiladi, natijada yo‘tal paydo bo‘ladi. Bu nafaqat shilliq qavatlarda noqulaylik tug‘diradi, balki sizning immun tizimingiz yomon ahvolda ekanligidan dalolat ham beradi. Burunda yig‘ilib qoladigan sariq shilimshiq moddalar – organizm besamar tuzatishga urinayotgan bakterial infeksiya belgisidir.
Kislota reflyuksi
Gastroyezofageal reflyuks kasallik yo‘talning taxminan 25 foizi bilan bog‘liq. Kislota oshqozondan qizilo‘ngachga qaytib quyilganda, asab tizimiga salbiy ta’sir ko‘rsatishi va natijada yo‘talni qo‘zg‘atishi mumkin. Biroq reflyuks tashxisini qo‘yish qiyinroq. U har doim ham jig‘ildonni qaynatmaydi, bo‘g‘ilgan ovoz va yo‘talni esa bemor ko‘pincha o‘tkir respirator kasalliklariga yo‘yadi.
Zotiljam
Yo‘tal ba’zan og‘ir kasalliklardan dalolat berishi mumkin. Respirator infeksiya o‘pkaga o‘tib, o‘simta «chaqirsa», zotiljam kasalligi rivojlanish ehtimoli yuqori bo‘ladi. Agar shifokorga o‘z vaqtida murojaat qilinmasa, o‘pka yallig‘lanishi halokatli tugashi mumkin. Zotiljam tashxisi faqat malakali shifokor tomonidan qo‘yiladi, shu bois yo‘talingiz shubhali tuyulsa, poliklinikaga chiqishni cho‘zmang!
Obstruktiv o‘pka kasalligi
O‘pkaning surunkali obstruktiv kasalligi insonning nafas olishi qiyinlashishi bilan izohlanadi. Bunga o‘pkaning ko‘p yillik jarohati sabab bo‘ladi: aksariyat hollarda bu kasallik muntazam ravishda chekuvchi kishilarga xos.
Ko‘k yo‘tal
Ko‘k yo‘talning o‘tkir havo-tomchi bakterial infeksiyasi kuchli spazmatik yo‘tal xurujlarini keltirib chiqaradi. Ko‘k yo‘tal belgilari to‘xtovsiz va zo‘riqqan yo‘tallarda namoyon bo‘ladi. Bu kasallikni yallig‘lanishni davolashda qo‘llanadigan tibbiy dori vositalari bilan yengib bo‘lmaydi. Shuni yodda tutish kerakki, ko‘k yo‘tal ba’zan insonning bo‘g‘ilishi va hatto hayotdan ko‘z yumishiga olib kelishi mumkin.
Allergik yo‘tal
Allergik yo‘talga ko‘plab tashqi omillar sabab bo‘ladi: chang, gullar changi, ish sharoiti, ba’zi bir ozuqa mahsulotlari va hokazolar. Yo‘tal vaqtinchalik xarakterga ega bo‘lishi mumkin, biroq e’tibor berilmasa, surunkali turiga aylanadi va buning natijasada allergik bronxit, surunkali allergik bronxit bronxial astma kabi kasalliklarga sabab bo‘lishi mumkin.
Shu o‘rinda xulosa qiladigan bo‘lsak, har qanday yo‘talda albatta shifokorga uchrashib, uning tavsiyasi bilan davolanish lozim.
Allergolog-immonolog
Sherzod MUXTOROV tayyorladi
