Quloq pardasining teshilishi tiklanadimi?

Quloq pardasining teshilishida qon ketishi, eshitish qobiliyati pasayishi, bosh aylanishi, quloqda kuchli og‘riq paydo bo‘ladi. Tashxis otoskopik tekshiruv orqali amalga oshiriladi. Infeksiyani davolash uchun antibiotiklar kerak bo‘lishi mumkin. Agar teshilish ikki oydan ortiq vaqt davomida doimiy bo‘lsa, eshitish suyaklari zanjiri yoki ichki quloqning shikastlanishi operatsiyani talab qiladi.

Sabablari

Quloq pardasining shikastlanishi sabablariga quyidagilar kiradi:
eshitish kanaliga maqsadli ravishda (masalan, paxta tayoqchalari) yoki tasodifan narsalarni kiritish;
portlash yoki quloqqa shapaloq tushirish natijasida paydo bo‘lgan chayqalish;
bosh jarohati (bosh suyagi singan yoki sinmagan holda);
keskin salbiy bosim (masalan, quloqqa kuchli aspiratsion ta’sir);
bosim orqali shikastlanish (havo parvozida, sho‘ng‘ish jarayonida);
quloqni tozalash paytida, begona jism yoki oltingugurt tiqinini olib tashlash paytida asboblar tufayli yatrogenik teshilish.
Quloq pardasining ichki jarohatlari eshitish suyaklarining shikastlanishi, ularning siljishi, qon ketishi, dumaloq yoki oval oynalardan perilimfatik fitsula hosil bo‘lishi, bu perilimfaning o‘rta quloq bo‘shlig‘iga tushishiga va yuzning asab tomirlari shikastlanishiga olib kelishi mumkin.

Klinik ko‘rinishlar

Quloq pardasi travmasi o‘tkir va to‘satdan og‘riq paydo bo‘lishi bilan birga, tashqi eshitish naychasidan qon ketish, eshitish qobiliyatini yo‘qotish va tinnitus bilan birga keladi. Eshitish qobiliyatini yo‘qotish ko‘proq eshitish suyaklarining shikastlanishi yoki ichki quloqning shikastlanishi sababli sodir bo‘ladi. Bosh aylanishi ichki quloqning shikastlanishini ko‘rsatadi. Infeksiya quloqqa kirishi 24 – 48 soat ichida sodir bo‘lishi mumkin, ayniqsa, suv shikastlangan quloqqa tushib qolsa, ko‘p miqdordagi yiring bilan birga bo‘ladi.

Tashxislash

Odatda, teshilish otoskopik tekshiruvda ko‘rinadi. Agar ko‘rishga xalaqit beradigan qon mavjud bo‘lsa, uni quloq kanalidan ehtiyotkorlik bilan so‘rib olish kerak. Yuvishdan va pnevmatik otoskopiyadan foydalanmaslik kerak. Juda kichik teshiklarda aniq tashxis uchun otomikroskopiya yoki o‘rta quloqning qarshiligini tekshirish talab qilinishi mumkin. Travma tufayli eshitish qobiliyatini yo‘qotish va davolash fonidagi eshitish qobiliyatini yo‘qotish o‘rtasidagi farqni aniqlash uchun davolashdan oldin va keyin audiologik tekshiruv o‘tkazish maqsadga muvofiqdir.
Eshitish qobiliyatini to‘liq yo‘qotgan yoki og‘ir bosh aylanishi bo‘lgan bemorlar imkon qadar tezroq otorinolaringologga murojaat qilishlari kerak. Tashxis qo‘yish, zararni baholash va tuzatish uchun diagnostika operatsiyasi talab qilinishi mumkin. Quloq pardasining katta hajmdagi teshilishi bo‘lgan bemorlarni pardaning siljigan qismlarini tuzatish zarurligini baholash uchun ham tekshirish kerak.

Davolash

Quloqlaringizni suvdan saqlang. Quloq pardasining yallig‘lanishi uchun buyurilgan antibiotiklar qabuli. Ba’zi hollarda jarrohlik talab qilinadi.
Odatda, maxsus davolanish talab qilinmaydi. Suvning quloqqa kirishiga yo‘l qo‘ymaslik kerak, antibiotikli quloq tomchilarini olishning esa doim ham hojati yo‘q. Ammo infeksiya teshiklarga kirib ketgan bo‘lsa, keng spektrli og‘iz orqali qabul qilinadigan antibiotiklar yoki antibiotikli quloq tomchilari bilan profilaktika o‘tkazish zarur.
Odatda, teshiklar o‘sib, o‘z-o‘zidan yopiladi! Ammo agar teshilish 2 oydan uzoq davom etsa, operatsiya qilish tavsiya etiladi. Doimiy eshitish qobiliyati pasayishi jarrohlik tekshiruvi va tuzatishni talab qiladigan ossikul­yar zanjirning shikastlanishidan kelib chiqishi mumkin.
Ko‘p holatlarda quloqdagi teshilishlar o‘z-­o‘zidan davolanadigan darajada kichik holatda bo‘ladi. Sog‘ayish jarayonida quloq qismi quruq qolishi kerak. Infeksiya yoki jiddiy yuqumli kasallik bo‘lmasa, mahalliy yoki tizimli antibiotiklar talab qilinmaydi.
Jarrohlik ikki oy davomida tuzalmaydigan jarohatlar va teshiklarni tiklash uchun amalga oshiriladi.

Durdona MUROTALIYEVA,

Toshkent tibbiyot akademiyasi talabasi