Сабзи ҳақида қизиқарли маълумотлар
Сабзи дастлаб 4000 йиллар аввал Жануби-ғарбий Осиёда етиштирилган. У пайтлардаги сабзи бинафшаранг ва аччиқ бўлгани учун одамлар уни ўткир ҳиди ва уруғи учунгина экишган. Вақт ўтиши билан сабзининг ширинроқ ва юмшоқ ўзакли навлари кириб келган. Милодий I асрда қизил, XII асрда сариқ ва оқ сабзилар пайдо бўлган. Ҳозирги кунда эса унинг ҳар хил шакл ва рангдаги навлари деярли барча мамлакатда етиштирилади.
Сабзи халқ табобатида юрак-қон томир касалликлари, камқонлик, полиартрит ва ичак касалликларини даволашда фойдаланилади. Сабзи шарбати авитаминоз (витаминлар етишмаслиги натижасида рўй берадиган касаллик) ни даволашда биринчи восита ҳисобланади. Бу сабзавот таркибидаги фитонцид моддалари микробларни ўлдиради, шунинг учун у шамоллаш ва томоқ безларининг яллиғланишида яхши самара беради. Бундан ташқари, сабзи кўз тўр пардаларини мустаҳкамлайди ва узоқни кўролмаслик, кўз толиқиши ҳолатларида ҳам фойда беради. Шунингдек, олимлар хом сабзидан хавфли ўсмаларни даволашда фойдаланиш мумкинлигини аниқлаган.
- Сабзи Европа ва Осиё ошхоналарида айниқса, муҳим маҳсулот саналади. У ширин таъмга эга бўлгани учун кўплаб десертлар учун ҳам ишлатилиши мумкин.
- Сабзавот шарбатлари ичида энг оммалашгани – бу сабзи шарбати.
- Сабзини ҳомича ейилганда бета-каротин моддаси организмга бор йўғи уч фоиз ўзлашади. Ёғларни эритувчи витаминлар организмга яхшироқ сингиши учун уни қовуриб ёки димлаб пишириб истеъмол қилиш керак.
- Сабзининг барча тури бириктирувчи тўқималар, шакар, эфир мойи ва оқсилга бой. Шунингдек, унинг таркибида калий, кальций, фосфор, мис, хром, рух, фтор ва темир елементлари мавжуд.
- Сабзини 20–25 дақиқа қайнатилади. Унинг пўстини арчмасдан туриб қайнатган маъқул. Шунда витамин ва микроэлементлар кўпроқ сақланиб қолади.
- Сабзи калорияси – 35 ккал.
Миржалол Мадвалиев тайёрлади.
